Pesten

Pesten heeft een enorme impact op het leven.  Niet alleen gedurende de tijd dat iemand gepest wordt, maar ook lang daarna. Uit onderzoek is gebleken dat de gevolgen van pesten zich niet alleen beperken tot emotionele schade: aangetoond is dat pesten hersenschade en verandering in het DNA veroorzaakt.

Ondanks de vele inspanningen van scholen en leerkrachten om het pesten tegen te gaan, blijkt het nog steeds een ernstig probleem. We zien het overal waar kinderen en jongeren elkaar treffen. Op school, op straat, de sportvereniging en het pesten online via bijvoorbeeld Facebook of e-mail.

Gepest worden via internet is zelfs nog bedreigender, omdat het vaak niet duidelijk is wie de dader is. Daders zien ook niet wat de reactie is van het slachtoffer waardoor ze snel veel te ver gaan.

Pesten is bedoeld om de ander pijn te doen. Het is een vorm van geweld en beperkt zich meestal niet tot één keer. Het slachtoffer is niet of slecht in staat zichzelf te verweren tegen het schelden, slaan of het vernielen van zijn spullen. Dit heeft ernstige consequenties voor iemands ontwikkeling en welzijn. Het zorgt ervoor dat een kind zich niet meer veilig voelt, angstig en onzeker wordt. Hij of zij verliest het vertrouwen in zichzelf en anderen. Eenzaamheid en depressie kunnen het gevolg zijn. Meer dan eens zijn jongeren hierdoor tot zelfmoord gedreven.

Emotionele mishandeling verandert de hersenen
Wetenschappers hebben bij volwassenen onderzoek gedaan naar de effecten van emotionele mishandeling in hun jeugd. Bij langdurig pesten kun je spreken van emotionele mishandeling.

Er werd gekeken naar het effect van mishandeling op de hersenen. Het bleek dat een gebied in het voorste deel van de hersenen kleiner was dan bij de groep die -naar hun zeggen- nooit mishandeld of verwaarloosd was. Kinderen die in hun jeugd te maken hebben gehad met bijvoorbeeld emotionele mishandeling, hebben in hun latere leeftijd meer kans op depressies of angststoornissen.

Eenzaamheid en het effect op de gezondheid
Wanneer je gepest wordt, wordt je buitengesloten. Je staat buiten de groep. Dit buiten de groep staan heeft een groot effect op de hersenen. We zijn per slot van rekening sociale mensen die in groepen leven. Buiten zo’n groep gezet te worden, wordt ervaren als zeer onveilig. Uit onderzoek blijkt nu, dat het in isolement verkeren één van de grootste ziekteveroorzakers is. Onderzoekers van de Brigham Young University in Utah en de Universty of North Carolina in Chapel Hill voerden een review uit van 148 onderzoeken. In totaal waren hierbij meer dan 300.000 deelnemers betrokken. Ze concludeerden dat sociaal isolement één van de grootste risicofactoren voor de gezondheid is.

De gevolgen van pesten worden helaas erg onderschat. De gevolgen van gepest zijn hebben maar al te vaak een levenslange impact.

Tegenwoordig  komen er steeds meer verhalen naar buiten van mensen die hun mond open durven te doen. Ook komt er meer (wetenschappelijk) onderzoek naar de lichamelijke en emotionele gevolgen van pesten op korte en op lange termijn.

De onderstaande thema’s komen steeds terug:

• minderwaardig en eenzaam voelen
• angst voor school verdwijnt vaak nooit meer
• bang zijn om nieuwe vrienden te maken; bang om teleurgesteld te worden
• depressiviteit en zelfmoord
• gaan geloven wat de pesters zeggen of gezegd hebben
• buitengesloten voelen
• onzeker worden, ook bij iedere nieuwe stap die gemaakt wordt in het leven
• de schoolresultaten gaan achteruit en hiermee ook het zelfbeeld. Dit kan leiden tot vroegtijdige schoolverlating
• faalangst; niets meer durven zeggen uit angst uitgelachen te worden
• achterdochtig worden. Niemand meer geloven. Ook mensen niet die het wel goed menen.

Op korte en lange termijn kunnen we de gevolgen verdelen in psychische, sociale en lichamelijke gevolgen.

Psychische gevolgen:

• emotioneel zijn
• depressief zijn
• vermoeidheid
• allerlei angsten, zoals bijvoorbeeld pleinvrees
• perfectionisme: je móet alles goed doen zodat niemand je uit kan lachen
• jezelf terugtrekken in een fantasiewereld
• jezelf pijn doen (automutilatie). Vaak in de vorm van snijden in je lichaam. Dit om andere (innerlijke) pijn maar niet te hoeven voelen
• suïcidegedachten (en de uitvoering hiervan)
• psychiatrische ziekten zoals: persoonlijkheidsstoornissen, manisch depressief, (dwang)neuroses, psychoses en fobieën

Sociale gevolgen:

• weinig vrienden (gevolg van het opgelopen tekort aan sociale vaardigheden en de vaak blijvende angst om nieuwe contacten aan te gaan)
• moeite met het aangaan en het behouden van een relatie
• moeite met intimiteit en seksualiteit. Dit heeft alles te maken met het aangeven van grenzen van wie je werkelijk bent
• moeite met opleiding/werk. Juist in een nieuwe groep mensen bang zijn. Bang om te falen, bang om weer het slachtoffer te worden. Het omgaan met feedback kan moeilijk zijn.
• later ook moeilijkheden ervaren in de relatie met eigen kinderen (er alles aan doen opdat zij niet gepest worden, met alle gevolgen van dien)
• angst voor groepen blijft vaak bestaan

Lichamelijke gevolgen:

• fysieke klachten, psychosomatische klachten
• slechte lichaamshouding. Je loopt en beweegt zoals je je van binnen voelt
• eetstoornissen zoals anorexia en boulimia
• automutilatie zoals hierboven beschreven
• slecht voor jezelf zorgen omdat je jezelf niets waard vindt
• hersenafwijkingen

Waarschuwingssignalen:
Pesten kan het leven van een slachtoffer helemaal overhoop gooien. Kinderen die gepest worden, schamen zich vaak en durven er niet goed met anderen over te praten. Zelfs niet met hun ouders. Vaak is uit signalen op te maken dat er iets aan de hand is.

Mogelijke signalen:

• het kind heeft angst om naar school te gaan
• heeft weinig of geen vrienden
• vervalt in vroeger gedrag zoals in bed plassen of gaan duimen
• heeft last van concentratiestoornissen, waardoor de schoolprestaties achteruit gaan
• heeft vaak geen eetlust
• ineens veel ruzie gaan maken thuis
• zomaar en regelmatig huilen om niets
• heeft last hebben van buikpijn, hoofdpijn, misselijkheid
• komt thuis uit school met kapotte kleren en beschadigde boeken
• heeft verdacht vaak kneuzingen, verwondingen en blauwe plekken
• wordt niet uitgenodigd voor feestjes
• fietst alleen naar school
• slaapt onrustig en droomt naar
• vraagt of steelt geld van de familie
• neemt geen klasgenootjes (meer) mee naar huis.

Pesten op school is te herkennen aan de volgende signalen:

• de persoon nooit bij de eigen naam noemen (bijnaam)
• zogenaamde leuke opmerkingen maken over die persoon
• die persoon telkens weer ergens de schuld van geven
• briefjes doorgeven
• beledigen
• opmerkingen maken over kleding
• isoleren en negeren
• na schooltijd opwachten, schoppen of slaan
• op weg naar huis achterna rijden
• naar het huis van de gepeste gaan
• bezittingen afpakken
• schelden of schreeuwen
• pesten via Social Media

Luister als ouder naar het verhaal je kind, neem het serieus en wees alert op de signalen! Luister en stel verdiepende vragen. Verdiepende vragen stellen betekent eigenlijk hetzelfde als doorvragen om het probleem duidelijk te krijgen. Spreek niet gelijk een oordeel uit. Wees er voor je kind, laat merken dat je achter je kind staat en dat je je kind voor de volle 100% vertrouwt en gelooft. Van daaruit kun je samen gaan bedenken wat je kunt gaan doen.

NIETS IS ONMOGELIJK ALS WE HET SAMEN DOEN.